منطقه حفاظت شده دنا

منطقه حفاظت شده دنا، دهمین ذخیره‌گاه بیوسفری ایران، هنوز هم با وجود زخم‌ها، تیشه‌ها و تبرها نفس می‌کشد و حیات را به دنانشینان ارزانی می‌دارد.‌دنا و کهگیلویه و بویراحمد کوهستانی ترین منطقه ایران است که حدود سه‌چهارم آن را کوه‌ها و ناهمواری‌ها فرا گرفته است.

منطقه حفاظت شده دنا یکی از غنی‌ترین مناطق زیستی از لحاظ تنوع گیاهی و جانوری در ایران و دنیاست که در سال‌2010 از سوی سازمان یونسکو به عنوان دهمین ذخیره‌گاه بیوسفری ایران و پانصد و پنجاهمین ذخیره‌گاه دنیا به ثبت رسید.‌ پیش از ثبت دنا در کهگیلویه و بویراحمد، 9 ذخیره‌گاه پارک‌های ملی ارومیه، گلستان، کویر، مناطق حفاظت شده ارسباران در آذربایجان شرقی، توران در استان فارس، گنو و حرا در هرمزگان، ارژن و پریشان در استان فارس و پناهگاه حیات وحش میانکاله استان مازندران 34 سال پیش در فهرست ذخیرگاه‌های زیست کره ایران در یونسکو ثبت شده بودند.‌‌

شکار و صید بی‌رویه، افزایش جمعیت جنگل‌نشین و حاشیه‌نشین منطقه، احداث جاده‌های متعدد و خطوط انتقال گاز از داخل جنگل، تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی به زراعی و شهری و روستایی، قطع بی‌رویه درختان برای مصارف سوختی، چرای دام و برداشت بیش از حد گیاهان دارویی و خوراکی، آفات و بیماری‌های گیاهی، تخلیه فاضلاب به داخل رودخانه‌ها، استفاده بیش از حد از سموم ارگانوکلره و فلزات سنگین در مزارع از مهم‌ترین تهدیدات تنوع زیستی منطقه حفاظت شده و ذخیره‌گاه زیست‌کره دنا محسوب می‌شود.

اما قدر دنا، این کوه پر صلابت و استوار و خاک پرگوهر که گذشتگان آن را مظهر پاکی و روشنایی و جاودانگی پاک سرشتان می‌دانستند، با این طبیعت بکر و این سفره پربرکت که برای مردمان جنوب پهن کرده، هنوز آن طور که شایسته است دانسته نشده و گاهی فعالیت‌های توسعه‌ای غیرکارشناسی، آتش‌سوزی جنگل‌ها، چرای بی‌رویه دام، توسعه اراضی زراعی و بهره‌برداری بی‌رویه از محصولات جنگل‌ها و مراتع، این نعمت بزرگ خدادادی را تهدید می‌کنند و بر پیکر زخم خورده دنا نمک پاشیده‌اند.

با این حال، دنا یادگار هزاره‌های دیرین این سرزمین ـ که بلوط‌های هزار ساله‌اش با مردمان این دیار پیوندی دیرینه دارد ـ نیازمند دستانی است که بر خاکش چنگ نزنند و به آتش نکشندش.